Албански парадокс

ИНТЕРВЈУ СО ПРОГОНЕТИОТ АЛБАНСКИ АКАДЕМИК ПРОФ. Д-Р КАПЛАН РЕСУЛИ- БУРОВИЌ Албанците имаа силна моќ за асимилација Професор д-р Каплан Ресули е познато име во албанската наука и култура. По неколку бурни децении поминати во Албанија, од кои најголем дел како политички затвореник на Енверовиот режим, веќе десетина ...
  - Од кога всушност датира најстарото сведоштво за постоењето на Албанците и на албанскиот јазик? 

-Најстариот евидентиран текст на албански јазик е Формула е паљезимит (=Формула за причестување), преведен од латински на албански јазик на 8.11.1462 год. од Црногорецот Павле Анѓелиќ, кого Албанците го албанизираа под името Пал Енгј?ли. Првата книга на албански јазик МЕСХАРИ (Книга со Миси), прирачник за верска проповед, датира од 1555 год., а напишана е од Хрватот Иван Бузук и објавена во Црна Гора. И него, се разбира, го албанизираат под името Гјон Бузуку. Колку да знаете, и првиот буквар на албански јазик, по прогласувањето на независноста на Албанија е дело на Словени и Власи. Доситеј Обрадовиќ е човекот кој прв во историјата отвора училиште на албански, додека токму Србија беше првата држава што ја призна независна Албанија. Македонците имаат особено учество во изградбата на албанската култура. На пример, еден од најстарите книжевници на Албанија е Македонецот Петар Буди (1566-1622) кој има објавено и три книги на албански јазик, а Македонец е и Јован Кукузел, кого Албанците исто така го присвојуваат и албанизираат под божемното име Јан Кукузели иако се знае дека тогаш кога тој се родил во Драч, ЏИ век, тука се уште нема ниту еден единствен Албанец. Да ве потсетам само уште на Григор Прличев (1830-1893), кој извесно време е и учител во Тирана, кој ја објави и прекрасната поема СКЕНДЕРБЕГ. Неспорен е фактот дека секогаш на чело на своите позитивни процеси Албанците имале имено неалбанци. Да ги споменеме во оваа прилика уште само Ѓорѓи Кастриот-Скендербег, со несомнено словенско потекло, па Наим Фрашери (Влав, албански национален поет) или Фан Ноли (Грк, вистинското име му е Теофан Мавроматис), Петар Богдан, Србин, или Исмаил Кемали, Турчин, кој ја прокламираше албанската независност 1912 год. Како што гледате, темелите на албанската култура и државност се удрени од неалбанци, при тоа голем број од нив Словени, но тоа воопшто не им пречи на албанските националисти или "марксисти-ленинисти", сеедно, да се удираат в гради дека се сами постигнале и дека другите народи, особено соседите Словени, им биле само непријатели.

 - Непобитен е фактот дека и во самата Албанија топонимијата речиси без исклучок е словенска. На што се должи тоа?

 - На територијата на денешна Албанија, како што тоа веќе го потврдија најистакнатите светски научници, од кои дел веќе споменав, први се населиле Словените. Во 548 год. од н.е. тие влегуваат и во Дуррацхиум (Драч, Дурр?с). Албанците доаѓаат преку Трансилванија (Романија) и Бугарија дури во ИЏ-Џ век. Во меѓувреме, се разбира, Словените веќе ги именувале сите планини и долини на Албанија, сите реки, градови и села, па изградиле и нови, давајќи им свои, словенски имиња. Кога Албанците доаѓаат на Балканот и во сегашна Албанија не им преостанува ништо друго освен од Словените да ја преземат таа топонимија. Голем дел од Албанија е преплавен од српски и од македонски топоними. Само за пример да ги наведам градовите Поградец, Кор?а, ?оровода, Берат, Бозиград, Лесковик, Воскопоја, Ку?ова, Келцира, Белс и др.

 - Во македонската јавност малку е познато дека над 90 проценти од лексичкиот фонд на албанскиот јазик се зборови преземени од други јазици. Вие особено ја имате анализирано темата на словенизмите во албанскиот јазик. Би било интересно да се проговори нешто повеќе за тоа.

 - Прв пат и дипломирав во Скопје токму со темата "Словенизмите во албанскиот јазик". И втората диплома, на Универзитетот во Тирана, ја одбранив со тема од лингвистиката. Особено во РЕЧНИКОТ НА АЛБАНСКИОТ ГОВОР ВО УЛЦИЊ ја имам обработено етимологијата речиси на сите зборови. Всушност, може да се претпостави дека, доколку Турците не дојдеа на Балканот, албанскиот јазик за не повеќе од 100-200 години целосно би се словенизирал. Српскиот, македонскиот и бугарскиот јазик толку длабоко беа навлегле во албанскиот што ја имаат преплавено не само лексиката, туку ги имаат изместено и неговата фонетика, морфологија и синтакса. Освен на значајниот културен престиж на овие јазици во однос на албанскиот, ова исто така се должи и на значителната албанизација на не мал број Срби, Македонци и Црногорци, особено оние веќе претходно исламизирани. Како што е познато, Албанците имаат силно развиена моќ на асимилација. Дека тие во добар дел се по потекло Срби, Македонци или Црногорци, сведочат и нивните патроними, презимиња, а многумина од нив и ден-денес дома си го зборуваат словенскиот јазик. Во Албанија има цели региони долж границата, особено кон Македонија, населени со компактно словенско население, кое е побројно дури и од, да речеме, Албанците во Македонија.


 - Да проговориме нешто и за бројните етноними кои од страна на Албанците, често пати неосновано, се наметнуваат како синоними. Од каде всушност толку многу етнички имиња за Албанците?

 - И тоа сигурно сведочи за самата етногенеза на Албанците по нивното доаѓање на Балканот и населувањето на северноалбанските планини. За Илирите веќе споменав, а вториот етноним на кој претендираат, Дарданците, познато е, не биле Илири туку Тракијци. Па и да биле Илири, повторно немаат никаква врска со Албанците, зашто таква врска немаат ниту самите Илири. Науката тоа веќе сосем јасно го докажа. Што се однесува до Албаноите, тие се келтско племе кое на територијата на сегашна Албанија, во областа Мат, стигнува во ИВ век пред н.е. Денешните Албанци, всушност, единствено, многу, многу, подоцна го преземаат нивното име, слично како сегашните Бугари од несловенските Аспарухови Бугари, или сегашните Французи од старите германски Франки, деформирајќи го старото келтско име во Арб?н/Арб?р. Арбанаси е следното нивно име со кои ги нарекуваат нашите предци, Словените, во текот на средниот век. Арнаути е името со кое ги нарекуваат Турците. Треба да се знае дека не биле сите Арнаути во исто време и Албанци. Бидејќи Арнаутите (Албанците) се афирмирале во Турската империја како наемници, почнале и сите други наемници да ги нарекуваат Арнаути. А тоа значи дека имало и Срби, Црногорци и Македонци АРНАУТИ, зашто и делови од нив се исламизираат, па како муслимани служат под турското знаме не само како обични војници туку и како арнаути (=наемници, мерценари). Скиптар (или Шиптар и деформирано Шифтар, сите потекнуваат од албанскиот апелатив Схљип?тар) е денешното национално име на Албанците, меѓу нив распространето во ЏВИИИ-ЏИЏ век, а под влијание на името Осман, како што се нарекувале Турците. Имено, осман на турски е "орел", додека на албански "схљипе". Така Албанците од муслиманска вера сакале да се поистоветат со муслиманите Турци, што била цел и на Портата, па дури и на оригиналната платформа на Призренската лига, која изворно воопшто не е албанска туку Панисламска. Дури, доколку нејзините првични заложби успееја Албанците најверојатно веќе немаше да ги има зашто сите тие во меѓувреме ќе станеа Турци.


 - Тука е секако и познатата поделба Геги-Тоски од што произлегува и познатото јазично прашање кое, се чини, се уште не е надминато меѓу Албанците?

 - Јазичниот спор во Албанија и денес не е разрешен. Иако службено (и насилно!) Енвер Хоџа го воспостави за заеднички, официјален јазик, тоскинскиот дијалект (до тогаш беше гегинскиот) Гегите не се предаваат. Тие и ден-денеска продолжуваат да го зборуваат и пишуваат својот дијалект, иако се прогонувани за тоа и малтретирани. Во 1965 год. кога во Албанија на гегински дијалект го објавив романот "Предавство" Албанците од северна Албанија јавно побараа јазикот на овој роман да се прогласи за литературен и службен јазик на Албанија. И тоа беше една од причините за мојата сатанизација што трае се до денес. Треба да знаете, инаку, дека разликите меѓу гегинскиот и тоскинскиот дијалект се многу поголеми отколку разликите меѓу некои словенски јазици, на пр. македонскиот и српскиот. Од друга страна, повеќе Албанци, околу две-третини, зборуваат гегински, кој е лексички побогат, почист, а има и многу поголеми изразни можности. Со наметнувањето на тоскинскиот дијалект, што имаше и има чисто политички карактер, се прави едно злосторство врз Албанците и врз нивната култура.

Албански парадокс

ИНТЕРВЈУ СО ПРОГОНЕТИОТ АЛБАНСКИ АКАДЕМИК ПРОФ. Д-Р КАПЛАН РЕСУЛИ- БУРОВИЌ Расистичките мечтаења на Албанците се плод на нивната економска и културна сиромаштија Професор д-р Каплан Ресули е познато име во албанската наука и култура. По неколку бурни децении поминати во Албанија, од кои најголем дел како политички затвореник на Енверовиот режим, веќе десетина ...

- Една од заблудите, за жал, се чини некако премолчно прифатена и надвор од Албанија е т.н. монолитност на албанската нација во Р. Албанија во која наводно живеат 97-98% етнички Албанци, за што претходно нешто веќе кажавте. Каква е, според Вас, реалноста на тој план во Албанија?

 - Кога Албанија е прогласена и призната за независна држава (1912-13) нејзиното население изнесуваше 700.000 жители од кои едвај 50% беа Албанци, додека втората половина беа Власи (околу 20%), Словени (Македонци, Срби, Црногорци, околу 15%), Грци (околу 5%) и други (Турци, Роми, Черкези, Италијанци, Евреи и др., околу 10%). Со текот на времето, најмногу насилно, со негирање на сите национални права, па и правото да зборуваат на својот јазик на родните огништа или да го носат своето национално презиме, тие во извесна мерка се асимилирани. Но, и покрај таквата присилна албанизација, во Албанија и денес над 30% од населението зборува на неалбански јазик и ја чува својата неалбанска национална свест, иако се регистрирани како Албанци зашто поинаку не им се дозволува. Неалбанското потекло на жителите на Албанија е очигледно и од нивните пезимиња: Белло, Блусхи, Богдани, Буда, Буди, Дида, Добраци, Драговоја, Драгусха, Хавери(ќ), Каписузи(ќ), Мекси, Милани, Милосхи, Мојсиу, Музака, Најдени, Пеку, Прела, Рука, Силиљ, Скура, Схунди, Зиу и многу други.


 - Во Вашите проучувања особено внимание имате посветено и на извршената етничка експанзија на Албанците во последните 2-3 века кон соседните (српски, македонски, грчки и др.) области, за кои сега, последниве неколку децении, токму нив да почнат да ги нарекуваат нивни "етнички територии" на кои наводно живееле од памтивек. 

 - Тоа е навистина апсурдно и, во секој случај, добро е што сепак се зачувани бројни докази за нивната неспорна експанзија, кои јас интегрално ги имам собрано и објавено во мојата студија "Потеклото на Албанците на Косово, во Македонија, Црна Гора и Грција". Треба да се биде објективен и да се каже вистината, не само заради вистината сама по себе, туку и затоа што таа ќе придонесе за надминување на многу проблеми на Балканот. Дека Албанците дури во последниве векови се проширија во соседните земји призна јавно, преку печатот, и најголемиот современ албански научник, академик проф. д-р Ељрем Цабеј кој притиснат од бројните аргументи не можеше, а да не констатира дека "сегашните територии на кои живеат Албанците не се зона на РЕСТРИКЦИЈА, туку зони на ЕКСПАНЗИЈА!" И не само тој! Тоа се потврдува и во самата ХИСТОРИА Е СХЉИПЕРИСЕ составена од самите албански научници.

- Неодамна од Тирана беа лансирани некакви "податоци" за постоење на 14 милиони Албанци. Меѓу многуте пак значајни "албанци" кои ја задолжиле светската цивилизација беше вброен дури и Александар Македонски!?

 - Го прочитав и јас тоа. Албанскиот академик, проф. д-р Скендер Ризај еднаш дури во своите "науцни" дела објави дека и сите Срби, Црногорци, Македонци, Босанци и Херцеговци се, всушност, словенизирани Албанци. На тој начин, би требало да "признаеме" дека не се само 14 туку можеби и 140 милиони. Јас веќе објавив една студија за "научното" дело "Илирите зборувале албански - Албанците зборуваат Илирски" објавена од Прелоц Маргилјај. Би навел во оваа прилика само неколку куси цитати кои често можат да се сретнат и кај други албански историско-лингвистички "експерти": "Албанците се еден од најстарите народи во Европа" (стр. 438) "веќе е јасно дека Крит е првото жариште на културата и цивилизацијата во егејскиот простор и во Европа. Крит од незапомнетите времиња на минатото беше населен со пелазгискиот, односно илирскиот или албанскиот народ, па на Крит владеел албанскиот јазик кој, со други зборови, е појдовната точка и првиот извор на европската култура и цивилизација" (стр.296). Поаѓајќи од ова, овој албански "научник" бара албанскиот јазик да се воведе по сите училишта во светот како задолжителен јазик зашто, според него, без познавање на тој јазик не би можела да се разбере светската култура(!?). Во однос на Александар Македонски, инаку, и лично Енвер Хоџа пишуваше дека е тој Албанец, изнесувајќи го тоа и во еден разговор со тогашниот индиски амбасадор во Тирана, како божем лично тој, Енвер, да го пратил во Индија и тоа како амбасадор, за да воспостави пријателски односи меѓу овие две земји и народи. Овие, несомнено расистички мечтаења на Албанците се сигурно плод на нивната економска и културна сиромаштија, на нивната заостанатост и задоцнет развој во однос на другите народи, меѓу кои и на соседите и, би рекол, на нивната фрустрираност поради сето тоа.

 - Верувате ли, сепак, во можноста од страна на младите, неоптоварени научници и политичари во Албанија да биде прифатена реалноста и тие, откажувајќи се од големоалбанските соништа, да дадат свој прилог во развивањето вистински добрососедски односи?

 - Верувам! Јас веќе ви наведов и неколку имиња на такви млади научници. Можам да ви наведам и имиња на млади политичари растоварени од големоалбанските мечтаења. Но, тие се уште немаат доволна моќ за тоа, освен своето перо и добрите намери, со кои не можат слободно да дејствуваат зашто албанскиот печат е нагласено цензуриран од големоалбанците, а по улиците на градовите, колку и да звучи неверојатно, за жал, се уште крстарат гангстери кои, во служба на албанската социјал-фашистичка банда, се подготвени секого да го удрат со цигла по глава или со куршум в чело!

 - Веќе десетина години, како политички емигрант, живеете во Женева, Швајцарија. Имате ли впечаток дека т.н. демократска Европа и Западот, воопшто, ги разбира нашите балкански состојби?

 - Демократска Европа, се плашам, барем во однос на нас, воопшто не постои. Антидемократската, пак, никогаш не ги разбирала, ниту сака да ги разбере нашите балкански тегоби. Европа била и во моментов се уште е единствено во служба на Капиталот. Нејзината "демокрација" е само израз на тој Капитал. Нашите балкански народи и состојби ги користи за свој пробив и завладување со светот, за своја борба против вистинската, реална демократија и нејзините носители.

- Согласно Вашето богато животно искуство, по се што во минатиот период се случи на Балканот, а што, за жал, кулминираше и со неколку крвави војни, сметате ли дека сето тоа, едноставно, мораше да се случи?

 - Не! Никако не! Сето тоа можеше и може, па дури и треба да се реши без крв. Нека докажат Албанците дека и Москва е нивна, па нека им се даде и таа. Но се додека тоа не го докажат, не смее да им се даде ниту еден камен од нашите татковини, не само за да не ни го осквернавуваат, туку дури ниту со него да си ја разбиваат главата.

 - За крај, верувам би било интересно да се чуе Вашето предвидување како работите би можеле да се одвиваат во непосредна иднина.

 - Американците веќе ја постигнаа својата цел - на Балканот ги инсталираа своите воени бази. Да се надеваме дека веќе нема да го поддржуваат тероризмот и да ги употребуваат Албанците како топовско месо. А и Албанците, сигурно, во меѓувреме ќе се освестат и повеќе нема да дозволуваат Американците или кој и да е друг да ги употребува на тој начин. За тоа, се разбира, самопрегорно треба да помогнеме сите. Се надевам дека за тоа ќе придонесе и ова интервју, за што најискрено ви заблагодарувам, не како туѓинец, туку како ваш брат, зашто Скопје секогаш сум го сметал за мое второ родно место, а Македонија за моја втора, вистинска татковина. Ја користам можноста најискрено да ги поздравам сите мои школски другари и другарки од Скопската гимназија "Ј. Б. Тито", како и персоналот на македонските амбасади во Женева и во Тирана со кои повеќе пати сум се сретнал и чувам прекрасни спомени од разговорите со нив, особено со донеодамнешниот ваш амбасадор во Албанија, Ристо Никовски. Се разбира, посебен поздрав и до моите другари и "соборци" од КПД "Идризово".

Од аголот на еден студент

Македонија 2012. Се случија многу инциденти на меѓуетничка основа помеѓу Македонци и шиптари. Имаше тепачки, палење на знамиња, и на крај убиства. Најмногу нас Македонците не погоди убиството на 5 невини Македонци на Смиљковското езеро. И после сето тоа е добро познато. Имаше револт кај Македонците, излегоа на протести, на кои истите беа удирани од џандарите за кои во последно време немам многу позитивно мислење. Па после 3 недели збирање докази, џандарите го подобрија за нијанса впечатокот кој го имам стекнато за нив, со тоа што ги уапсија шиптарите одговорни за убиството. И после тоа како по обичај имаше политичко лижење на “газови“ од сите страни. Откако си ги излижаа истите, на сцена настапија шиптарите со најавен протест на денешен ден односно 4.Мај 2012. И така тие добри и посветени муслимани, протестот го закажаа за после попладневното перење на мозокот. И ете така околу 400 шиптари (со исперен мозок но не со исперена облека) и останати поддржувачи на нивните шовинистички идеи се упатија од некоја џамија кон основниот суд. Демек ќе протестираат против неправедното апсење на шиптарите кои ги убија децата. И така движејќи се терористичко-вахабистичката маса од шиптарски муџахедини покрај нивниот трговски центар „Бит-пазар“ собраа со нив уште околу 500-1000 други шиптари и заедно се упатија кон основниот суд.Значи толпа од околу 1000 шиптари (и кадро и некадро). Интересни беа нивните скандирања, интересни беа и нивните знамиња. Скандираа се и сешто од муслиманско-муџахедински пароли па се до учк и т.н.
Најтрагично од се беше тоа што од сите овие, буквално сите не знаеа зошто протестираат. Ама битно си излегоа на протести. Џандарите наши како и по обичај и покрај тоа што имаше инциденти од страна на шиптариве не употребија сила против истите,  бидејќи им е врежано во мозокот дека шиптарите се бели мечки и дека се заштитени со закон за ретки животни. А нашите протестанти ги бркаа и ги тепаа низ цело Скопје. И оп одма нијансата на подобрениот впечаток за џандарите наведен погоре се врати на првобитната состојба односно состојба на недоверба.
Но да се вратиме на моментите по протестов. Изгледа си кажаа што си имаа шиптариве и си се разотидоа. Попатно искршија по некој прозорец, превртија по некој контењер со цел да не заборавиме од каде дојдоа (се спуштија).

 И сега доаѓа на сцена интересниот дел!
Почнува македонскиот одговор на сево ова. А за почеток тоа е сајбер борбата. Иако и самиот јас несе согласувам во врска со тоа но сепак сум и јас вклучен во самото тоа преку блогови и форуми, иако искрено немам многу веме за тоа. И на почеток да ги спомнам новинариве. Секој си пиша шо си сака, битно утре весникот да се продади или вечерва нивните вести да се гледаат. Ама ако луѓето од тоа живеат, па ако има виша сила можи и од то и да умрат! И сега на сцена настапува нашиот отпор! Отпор против исламскиот фундаментализам и вахабизам.По обичај иако жално се спукавме меѓу нас и си дадовме по една придавка на патриоти и предавници. Откако навреме свативме дека сето ова води кон самоуништување и пропаст се одлучивме да превземеме било каква акција во врска со отпорот кон шиптарсково движење. И наеднаш некоја образована личност од еден форум предложи една многу симпатична акција која за волја на вистината позитивно ме изненади, иако не сум таков човек по природа. Несакам да го конкретизирам дејството на акцијата од причини што од спротивниот табор ќе прочитаат (тие што знаат) и ќе преземат мерки контра на нашите. Мислам дека доколку успее ова ќе има бар некој позитивен ефект. Но не смееме  да се откажеме после неколку дена, мораме да се бориме додека не успееме целосно.
Но како ќе го сториме тоа?  Како ќе имаме сили за тоа?

Има милиони начини на дејствување. Еден од нив е преку социјални мрежи. Но јас искрено не им верувам на истите и мислам дека тие се чиста стапица за следење на секој чекор. Истотака би сакал да се осврдна на одредени проблеми со кои се соочуваме ние Македонците и кои мораме да ги пребродиме ако сакаме да бидеме бедем на непријателот.
1. Ние страдаме од еден синдром што се нарекува самоподценување и самосожалување.
Тоа мора да престане. Мора да сватиме дека ако се жалиме и ако кукаме никој нема да ни помогне. Напротив уште толку ќе ни газат на вратот.
Зар им било лесно во турско,бугарско, србско или грчко време, кога исто како денес сме биле угнетувани и газени во сопственото парче земја? Не! Не им било лесно но издржале, издржале глад, издржале жед, издржале додека гледаат како нивните синови се јавно стрелани и бесени, издржале додека гледале како нивните сестри и мајки се силувани. Издржале и не ја изгубиле нивната револуционерна мисла.Не се предадоа.
Но зошто да се предадат?
Се што може да им им се случи е да бидат убиени. Но тоа и така ќе дојде, дали порано или подоцна.
Истотака се поставува прашање каде исчезна онаа студенска движечка сила? Каде е свежината на патриотизам кај студентите?Зошто нема студентски протести или тајни движења?Зошто нема студентски став во врска со настаниве?

 Каде исчезнаа внуците на македонските великани?
И еве самиот си го најдов одговорот. Бидејќи сите се политички активисти и со самото тоа се слепи следбеници на група манипуланти. Политика била, сеуште е и ќе остане курва.Никој ли несака да ги следи примерите на нашите македонски великани, кои ги жртвуваа својата младост и најблиски во остварување на идеите?

Зар ќе си дозволиме да ја изгубиме и оваа земја за која крвта ја пролеаја милиони Македонци низ вековите, во која се родија милиони други херои. Земјата која ги отвори портите на христијанството кон Европа.
2.   Потребни се свежи начини на борба.
Но како да дојдеме до тоа. Па јас мислам дека и тоа е најголемиот проблем. Во се мора да биде замешана политиката за жал. Со самиот влез на политиката во кружоците и организациите , влегуваат и  личните интереси а со тоа и предавствата и внатрешните пресметки. Но и покрај сите овие за жал реални негативности, можеме и мораме да мислиме позитивно. Ние потекнуваме од земјата на отпорот. Ако даваме отпор со векови, против империи, царства и разни други поробувачи. Ќе дадеме отпор и денес против овој денешен агресор. Не смееме да се предадеме, зошто тоа не е наша особина. Несмееме да дозволиме овие неписмени терористички формации да влеваат страв врз нашиот народ. Нека не мислат дека ко превртат два контејнери за отпад и ако скршат два прозори ќе не исплашат. Не! Тоа нема да се случи. Јас не се плашам во мојата татковина. Знам дека тие се повеќе уплашени од нас! Затоа да им го оправдаме стравот со тоа што ќе се обединиме и ќе им докажеме дека сме сплотени. Доста беше делење! Иако сите имаме свои разлики, сепак сите имаме едно нешто заедничко а тоа е Македонија. Ајде да ја направиме горда. Горда на своите сегашни чеда, како што беше горда на чедата од Илинден, АСНОМ, Солунските атентати и другите илјадници слични на нив.
Секоја забелешка, предлог и позитивна критика се добредојдени.

Автор: Македонски студент, син на невработени родители кој и покрај се не ја има изгубено љубовта кон татковината и не се предава.

МАКЕДОНИЈА НЕ ПРОСТУВА!